W dzisiejszym wpisie chciałbym przedstawić Wam trzy definicje i wyjaśnić, czym jest energia pierwotna, końcowa i energia użytkowa.
Pojęcia te funkcjonują głównie w zagadnieniach związanych z pozyskiwaniem, przetwarzaniem i wykorzystaniem energii w budownictwie, przemyśle i motoryzacji (transporcie). Wyjaśnię te pojęcia na przykładzie domu jednorodzinnego i jego ogrzewania.
Energia użytkowa, to energia, którą zużywamy do zaspokojenia naszych potrzeb. W przypadku ogrzewania domu, będzie to ilość ciepła, która z systemu grzewczego trafia do pokoi, skąd pod postacią strat ciepła (przez przenikanie i na drodze wentylacji) trafia do otoczenia. W przypadku, dajmy na to, gotowania wody na herbatę, będzie to ilość ciepła, którą czajnik dostarczy do wody. Jest to energia, którą wykorzystujemy.
Energia końcowa, jest to energia, za którą płacimy. W przypadku ogrzewania domu, będzie to ciepło zużyte przez cały system grzewczy, czyli to dostarczone do pomieszczeń plus straty ciepła z układu. W przypadku czajnika, będzie to energia elektryczna, którą czajnik zużyje do gotowania wody — czyli energia na podgrzanie wody i podgrzanie powietrza w kuchni, obok czajnika. A także ewentualne straty energii w przewodach na drodze z licznika do czajnika.
Energia pierwotna, a dokładniej nieodnawialna energia pierwotna, jest to energia ze źródeł nieodnawialnych, niezbędna by dostarczyć nam energię końcową. W przypadku czajnika na dostarczenie jednej kilowatogodziny energii elektrycznej do nas do domu, trzeba zużyć ponad 3 kilowatogodziny energii chemicznej pod postacią węgla w elektrowni. Sprawność produkcji energii elektrycznej w elektrowni nie przekraczaj 36-40%, a do tego trzeba jeszcze doliczyć straty energii elektrycznej na drodze od elektrowni do naszego gniazdka. Te sięgają 1/10 energii dostarczanej przez elektrownię do sieci elektroenergetycznej. W przypadku ogrzewania na węgiel, będzie to energia pod postacią tegoż właśnie węgla, ale też energia zużyta na jego wydobycie, przygotowanie (sortowanie, pakowanie) i transport do odbiorcy.